Η πρώτη δημιουργία με όψη που έμοιαζε με αυτή του πλεκτού  είναι ένα είδος κάλτσας-σανδάλι του 4ου αιώνα μ.Χ. που παράχθηκε χρησιμοποιώντας μια τεχνική παρόμοια του πλεξίματος (Nålebinding). Μια τεχνική δημιουργίας υφάσματος με την χρήση πολλαπλών κόμπων ή θηλιών με μία βελόνα και νήμα. 

Οι περισσότερες ιστορίες πλεξίματος παίρνουν μέρος κάπου στη Μέση Ανατολή, από εκεί διαδόθηκε  στην Ευρώπη  διά μέσου των μεσογειακών, εμπορικών οδών και στη συνέχεια στην Αμερική με την Ευρωπαϊκή αποικιοκρατία.

Τα πρώτα ευρήματα πλεξίματος τα συναντάμε στην Αίγυπτο και καλύπτουν ένα μεγάλο φάσμα από μάλλινα, πολύχρωμα πλεκτά, τα οποία χρονολογούνται μεταξύ του 11ου και του 14ου αιώνα.

Πρώτο Ευρωπαϊκό πλέξιμο

Τα πρώτα γνωστά πλεκτά στην Ευρώπη έγιναν από μουσουλμάνους πλέκτες  που απασχολούνταν από Ισπανικές,  βασιλικές,  χριστιανικές οικογένειες. Το υψηλό επίπεδο πλεξίματος μπορεί κάποιος να το δει σε διάφορα αντικείμενα που βρέθηκαν, σε ένα βασιλικό μοναστήρι, κοντά στο Burgos της Ισπανίας (Abbey of Santa Mariala Real de Las Huelgas).

Μεταξύ αυτών είναι μία πλεκτή μαξιλαροθήκη και ένα ζευγάρι γάντια που βρέθηκαν στον τάφο του πρίγκιπα Fernando de la Cerda (πέθανε το 1275). Η μαξιλαροθήκη ήταν πλεγμένη από μετάξι με περίπου 20 πόντους ανά ίντσα (ανά 2,54 εκατοστά), σε δύο χρώματα (χρυσό και καφέ). Περιελάμβανε σχέδιο που απεικόνιζε το οικογενειακό οπλοστάσιο, καθώς επίσης και την λέξη "baraka" (ευλογία στα αραβικά).

Μέχρι τότε  η ανάποδη πλέξη ήταν άγνωστη, ενώ το ζέρσεϊ  παρουσιάζεται μόνο σε κύκλο με την χρήση πολλών βελονών. Μερικές φορές το πλέξιμο ήταν κοφτό, μια τεχνική  που τώρα είναι γνωστή ως «steeking».

Πολλά Ευρωπαϊκά έργα ζωγραφικής από τον 14ο αιώνα και έπειτα απεικονίζουν την Παναγία να πλέκει. Μερικά από αυτά είναι το Our Lady Knitting του Tommaso da Modena (1325-1375), και Visit of the Angel (1400-10) του Master Bertram

Αρχαιολογικά ευρήματα από μεσαιωνικές πόλεις από όλη την Ευρώπη (London, Oslo, Newcastle, Amsterdam, Lubeck) καθώς επίσης και φορολογικοί κατάλογοι, μαρτυρούν την διακίνηση των πλεκτών αγαθών για καθημερινή χρήση από τον 14ο αιώνα και μετά.

Πολλά  αρχαιολογικά, κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα  βρέθηκαν σε κομμάτια, με αποτέλεσμα η αρχική τους μορφή καθώς και η χρήση τους να είναι άγνωστη. Μια από τις εξαιρέσεις είναι ένα μάλλινο παιδικό σκουφάκι του 14ου ή 15ου αιώνα στο Lubeck.

Ο πρώτος ανάποδος πόντος εμφανίζεται στα μέσα του 16ου αιώνα σε κόκκινες, μεταξωτές κάλτσες της  Eleanora de Tolerdo, συζύγου του Cosimo de Medici, που  θάφτηκε με αυτές.  Οι κάλτσες της περιελάμβαναν επίσης τα πρώτα δαντελωτά σχέδια με τη χρήση του ζετέ, όμως  αυτή η τεχνική πιθανόν να είχε αναπτυχθεί νωρίτερα.  

Σχολείο για πλέξιμο καθιερώθηκε ως ένας τρόπος για παροχή εισοδήματος στους φτωχούς. Η μόδα της εποχής απαιτεί τα άτομα να φορούν κοντά παντελόνια, κάνοντας τις κάλτσες μια αναγκαία μόδα. Κάλτσες που πλέχτηκαν στην Αγγλία, στάλθηκαν σε Ολλανδία, Ισπανία και Γερμανία.

Το πλέξιμο ήταν τόσο σημαντικό επάγγελμα για τους κατοίκους της Σκωτίας κατά την διάρκεια του 17ου και 18ου αιώνα, που όλες οι οικογένειες συμμετείχαν στην δημιουργία πουλόβερ, καλτσών, αξεσουάρ κλπ. Χρησιμοποιούσαν την τεχνική του Fair isle για τα πολύχρωμα πλεκτά. Τα πουλόβερ ήταν απαραίτητα ενδύματα για τους αλιείς των νησιών αυτών, επειδή τα φυσικά έλαια του μαλλιού τους  προστάτευαν από τις σκληρές καιρικές συνθήκες. Πολλά σχέδια αναπτύχθηκαν, όπως η πλεξούδα στην Ιρλανδία που πλέκεται στα πουλόβερ Aran.

Βιομηχανική επανάσταση

Στοιχειώδη εργαλεία πλεξίματος είχαν εφευρεθεί πριν από αυτήν τη περίοδο, αλλά παράγονταν  κατά παραγγελία.  Με την εμφάνιση της Βιομηχανικής Επανάστασης, το γνέσιμο του μαλλιού και η κατασκευή υφασμάτων μετατοπίζονται όλο και περισσότερο στα εργοστάσια. Οι γυναίκες  απασχολούνταν  για την λειτουργία των μηχανών. Με αυτό τον τρόπο το μαλλί ήταν καλύτερο σε ότι αφορά την ομοιομορφία και το βάρος  του.

Η πόλη του Νότινχαμ, ιδιαίτερα γνωστή για την αγορά δαντέλας, κυριαρχούσε στην παραγωγή πλεκτής δαντέλας κατά την διάρκεια της βιομηχανικής Επανάστασης αλλά και των επόμενων δεκαετιών. Στα μέσα του 19ου αιώνα το πλέξιμο εμφανίζεται ως χόμπι. Άρχισαν να παράγονται πατρόν,  απευθυνόμενα κυρίως στις γυναίκες μεσαίων τάξεων, όπως και νήματα ειδικά για τα εγχώρια καταστήματα.

Η δεκαετία του 1920: Ο Ρωσικό εμφύλιος πόλεμος και η Κίνα

Μετά από την ήττα των Λευκορώσων  στον εμφύλιο πόλεμο, πολλές μονάδες υποχώρησαν στο Xinjiang της Κίνας και συνελήφθησαν εκεί. Δεδομένου ότι η Κίνα ήταν στα πρόθυρα του δικού της εμφύλιου πόλεμου, τα ρωσικά στρατεύματα μεταφέρθηκαν με καραβάνια στην ανατολική Κίνα.  Σύμφωνά με τον Αμερικανό συγγραφέα Owen Lattimore,  εκείνη την περίοδο οι Ρώσοι  πέρασαν την τέχνη του πλεξίματος στους Κινέζους άνδρες του καραβανιού, οι οποίοι ήταν προμηθευμένοι με μαλλί καμήλας. Αν κατά την διάρκεια του ταξιδιού  ξέμεναν από μαλλί, πήγαιναν στην πρώτη καμήλα με βάση το αρχείο που κρατούσαν, έκοβαν μαλλί από το λαιμό της και το έγνεθαν στις παλάμες τους για να συνεχίσουν το πλέξιμο. Με αυτό τον τρόπο οι άντρες δεν παρείχαν απλώς στον εαυτό τους ζεστές κάλτσες από μαλλί καμήλας, αλλά ήταν ικανοί και να τις πωλούν.

1920: Η μόδα

Η δεκαετία του ΄20 αυξάνει την δημοτικότητα του πλεκτού ρούχου στον δυτικό κόσμο. Η πλεκτή ένδυση  και ειδικά τα πουλόβερ γίνονται μέρος της νέας  μόδας για άντρες, γυναίκες και παιδιά. Στις αρχές του του αιώνα παρουσιάζεται και η μόδα της πλεκτής  γραβάτας.

Επίσης τα πλεκτά συνδέονται πλέον με τον αθλητισμό και την άνεση. Συγκεκριμένα αθλήματα συνδέονται με το πλέξιμο, όπως το λευκό πουλόβερ για το τένις και το κρίκετ, πολύ συχνά με ρίγες στον γιακά στα χρώματα της ομάδας.

Η υψηλή μόδα αγκάλιασε το πλέξιμο, με την Coco Chanel να το περιλαμβάνει στις δημιουργίες της και το περιοδικό Vogue να τα παρουσιάζει.

Tο χειροποίητο πλέξιμο αλλά και αυτό της μηχανής ήταν πλέον σε έξαρση μέχρι την Μεγάλη Ύφεση. Η δεκαετία του 20 βλέπει το πλέξιμο ως χόμπι στα σπίτια, που μεγαλώνει κατά την διάρκεια του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου. Το χειροποίητο  πλέξιμο αυξάνει την δημοτικότητα του και εταιρίες ξεκινούν ή επεκτείνονται για να καλύψουν τις ανάγκες του χειροποίητου πλεξίματος, παράγοντας  πατρόν, νήματα και εργαλεία.

Δεκαετία του 1930

Η μόδα των πλεκτών της δεκαετίας του 1920 συνεχίζεται και την δεκαετία του 30 με διάφορες αλλαγές. Οι παραδοσιακές μέθοδοι εμπλουτίζονται με νέες τεχνολογίες όπως το φερμουάρ, που αρχίζει να χρησιμοποιείται στα πλεκτά.  Στην αγορά πλέον παρουσιάζονται και τα συνθετικά νήματα.

Οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουν πολλοί κατά την διάρκεια της Μεγάλης Ύφεσης κάνει το πλέξιμο αναγκαία ασχολία. Είναι πλέον φθηνότερο να πλέκουν τα ρούχα τους παρά να τα αγοράζουν. Δεξιότητες για την επιδιόρθωση ρούχων, καλτσών και εσωρούχων μεταδίδονται. Συχνά εμφανίζονται πατρόν σε γυναικεία περιοδικά . Κάλτσες με εναλλασσόμενα δάχτυλα ή φτέρνα γίνονται διάσημα. Αρκετοί χομπίστες του πλεξίματος δουλεύουν πλέον  για την απόκτηση έξτρα εισοδήματος.

Η δεκαετία του 30 είδε επίσης την άνοδο της εμπορίας των μηχανών πλεξίματος.

1939–1945

 «Make do and mend» ήταν ο τίτλος φυλλαδίου της Βρετανικής κυβέρνησης εν καιρώ πολέμου. Επειδή το μαλλί ήταν σε έλλειψη, το φυλλάδιο προέτρεπε τις γυναίκες να ξηλώνουν παλιά πλεκτά με την προϋπόθεση να χρησιμοποιήσουν το νήμα για δημιουργία νέων. Εκδόθηκαν διάφορα πατρόν, έτσι ώστε να φτιαχτούν πλεκτά για το στρατό και το ναυτικό. Χαρακτηριστικό παράδειγμα  οι μπαλακλάβες και τα γάντια, ιδιαίτερα αποτελεσματικά τους κρύους μήνες του χειμώνα.

1950 και του '60: Haute Couture

Κατά την μεταπολεμική περίοδο  το πλέξιμο απέκτησε τεράστια ώθηση. Δόθηκε βάση στην πολυχρωμία καθώς και στο νέο στυλ νημάτων που εισήχθησαν. Χιλιάδες μοντέρνα και με φωτεινά χρώματα σχέδια προωθούνται στην «πεινασμένη» αγορά. Το twinset, σύνολο που αποτελείται από ένα κοντομάνικο τοπ και μία μακρυμάνικη ζακέτα στο ίδιο χρώμα, γίνεται ιδιαίτερα δημοφιλές στους λάτρεις του σπιτικού πλεξίματος. Τα κορίτσια μάθαιναν να πλέκουν στο σχολείο, γιατί πίστευαν ότι ήταν μια χρήσιμη δεξιότητα και όχι απλά ένα χόμπι. Περιοδικά όπως το Pins and needles στην Αγγλία είχαν πατρόν με διάφορα επίπεδα δυσκολίας συμπεριλαμβανομένων όχι μόνο ρούχων αλλά και κουβερτών, παιχνιδιών, τσαντών, δαντελωτών κουρτινών.

 Δεκαετία ’80 -  Η πτώση

Η δημοτικότητα του πλεξίματος παρουσιάζει μια απότομη πτώση κατά την διάρκεια αυτής της περιόδου στον δυτικό κόσμο. Οι πωλήσεις πατρόν και νημάτων καθώς και δημιουργιών θεωρούνταν ντεμοντέ και τα παιδιά σπάνια μάθαιναν πλέξιμο στο σχολειό.

Εναλλακτικές λύσεις όπως φόρμες και μπλούζες φοριούνταν  καθημερινά. Ρούχα με συνθετικό ύφασμα έγιναν η  μόδα εκείνης της εποχής, αφού ήταν φθηνότερα και γρηγορότερα στην παραγωγή τους και για τους καταναλωτές πολύ πιο εύκολα στην φροντίδα-συντήρηση τους.

1990

Από τα τέλη της δεκαετίας του 80 πολλοί προμηθευτές  έχουν  εξαφανιστεί ή απορροφηθεί σε άλλες εταιρίες. Τοπικά καταστήματα  μαλλιών έχουν επίσης  υποστεί σημαντική μείωση.

Η αύξηση των εκθέσεων τέχνης, έφερε στην επιφάνεια ερευνητικά βιβλία με πολλές πτυχές του πλεξίματος. Σε συνδυασμό με την συνεχή υποστήριξη ανθρώπων με ικανότητες που είχαν αντλήσει στο απόγειο της δεκαετίας του 60 και 70, το πλέξιμο παραμένει ζωντανό. Μια  από τις  πλέον σημαίνοντες αλλαγές ήταν το διαδίκτυο για να μπορέσουν οι  πλεκτοβιομηχανίες να μοιραστούν συμβουλές και  πατρόν.

ο 21ος αιώνας αναβιώνει την τάση του πλεξίματος. Η ανάκαμψη μπορεί να «χρεωθεί» στην ανάπτυξη του διαδικτύου.

Φυσικά νήματα από ζώα και φυτά(όπως αλπακά, ανγκορά, μερινός, βαμβάκι)  έχουν γίνει ευκολότερα  στην συλλογή και επεξεργασία τους και με  λιγότερο κόστος. Εξωτικά υφάσματα, όπως το μετάξι, το μπαμπού, το yak παράγονται  επίσης. Η βιομηχανία του νήματος δημιουργεί  φανταζί νήματα με εντυπωσιακά αποτελέσματα. Οι σχεδιαστές δημιουργούν πατρόν που εκτελούνται  πολύ γρήγορα, λόγο των μεγάλων βελονών που χρησιμοποιούνται.

Το διαδίκτυο επιτρέπει στους πλέκτες να επικοινωνούν, να μοιράζονται και να μαθαίνουν ο ένας από τον άλλον σε οποιοδήποτε μέρος του πλανήτη και αν βρίσκονται. Το πρώτο διαδικτυακό φαινόμενο ήταν το KnitList με χιλιάδες μέλη. Το 1998 έχουμε το πρώτο διαδικτυακό  περιοδικό με όνομα KnitNet. Ηλεκτρονικά και έντυπα πατρόν έχουν εμπνεύσει ομάδες (γνωστές ως knit-a-long's ή KAL's) επικεντρωμένες σε ένα συγκεκριμένο πατρόν.

Επιπλέον, κάτι αντίστοιχο με το γκράφιτι  έχει αναπτυχθεί και ονομάζεται yarn bombing.

Πηγές:
1. http://en.wikipedia.org/wiki/History_of_knitting
2. Donna Kooler's Encyclopedia of Knitting
3. http://www.harpahreins.com/blogg/category/saga-prjons/
4. http://mypurlsofwisdom.wordpress.com/page/2/
5. http://en.wikipedia.org/wiki/N%C3%A5lebinding